Γράφει η Μαρία Καραχρήστου
Δημήτρης Κατσιγιάννης – ζωγραφική.
στην γκαλερί «Έκφραση – Γιάννα Γραμματοπούλου»
20 Νοεμβρίου – 15 Δεκεμβρίου 2018
Ο ήλιος του επιτέθηκε κατά μέτωπο, φωτίζοντας τον.
Antonio Tabucchi
ΕΚ ΤΟΥ ΦΥΣΙΚΟΥ ζωγραφίζω κάτω από μια πέργκολα, μου είπε. Ζωγραφίζω γιατί με κάνει ευτυχισμένο. «Λουσμένος στο φως του δειλινού ήλιου, ένας ψαράς κατέβαινε τον δρόμο λικνιστά με ένα χαμόγελο στο πρόσωπο του. Φορούσε ένα κομμάτι πανί, δεμένο μ’ ένα σπάγγο γύρω στη μέση του, αλλά κατά τ’ άλλα ήταν τελείως γυμνός.»[1]
Σεζάν και ιμπρεσιονισμός, γιαπωνέζοι χαράκτες, Ματίς και arabesque, η Άρτεμις και Παναγιά, το ταπεινό φουστάνι – πέπλο, η ιερότητα του φυσικού, σαν διαπίστωση και καταγραφή, σαν ζωγραφιά, διαβάζω στους τόπους που ζωγράφισε, Αθήνα, Κρήτη, Ινδίες, τα ταξίδια του, στην έκθεση εδώ, σε έκθεση παλιότερα, στις εποχές που μελέτησε, φευγαλέες αναμνήσεις, που αποτυπώθηκαν σε χαρτί με νερό και φως. Ακουαρέλα.
Η ακουαρέλα μοιάζει με το μάρμαρο μου είπε. Όπως ακριβώς σκάβεις το μάρμαρο λειτουργώντας με το βάθος, έτσι και στην ακουαρέλα ξεκινάς με το βάθος σαν χρώμα, εμφανίζοντας τη μορφή.* «Οι αναλογίες και οι ζυγοί δεν είναι έξω από τον καλλιτέχνη αλλά μέσα του.» [2]
Σ’ αυτή τη δουλειά λουσμένη απ’το φως, παραλίες, νερό, ρούχα που ανεμίζουν και φυτά και πρόσωπα, μοιάζουν όλα τόσο εύκολα ήρεμα και γαλήνια και κατακτιούνται τόσο δύσκολα με εργασία, εξάσκηση, πειθαρχία.* Εδώ μου εντοπίζει την ταύτιση των μεθόδων για την ελευθερία και ισορροπία, όπως στην γιόγκα στην ζωγραφική και τον διαλογισμό. « Αν δεν γειωθείς θα πέσεις»*, μια φράση του που σημειώνω, να μην ξεχάσω. «Στην Ινδία δεν αρκεί να την εγγράψεις στην εμπειρία, όπως συμβαίνει συχνά με άλλους μακρινούς τόπους. Στην Ινδία η δυσκολία έγκειται στην ανάγκη να σβήσεις το παλιό κείμενο των αντιλήψεων και να γράψεις μια εκ νέου εκδοχή αυτού που κατανοείς ταξιδεύοντας»[3]
«Η λογική είναι απαραίτητη, αλλά δεν είναι το όργανο της δράσης. Το να ξέρεις δεν είναι κατ’ ανάγκην και το να δρας. Αλλά η δράση του συναισθήματος είναι επίσης η δράση της γνώσης, τα δύο δεν είναι χωριστά.»[4]
Ο καλλιτέχνης Δ.Κ γνωρίζει καλά τα υλικά του, το λάδι, την αγιογραφία, το φρέσκο, το κόσμημα, τεχνικές και τεχνοτροπίες που κουβαλούν γνώση και μυστικά χρόνων. Τώρα επιλέγει την ακουαρέλα. Δηλ. το νερό και το φως, απευθείας σε χαρτί, σαν ανάσα χωρίς να μπορείς να σβήσεις εύκολα. Η δυσκολία της ακουαρέλας και η δεξιοτεχνία του καλλιτέχνη οφείλεται σ’ αυτό, «πρέπει να’ χεις την τελική εικόνα στο νου και να γνωρίζεις τα βήματα για να φτάσεις εκεί»*. Να ελέγχεις με τον χρόνο, το λάθος η την παρόρμηση.
Άξιος γνώστης των υλικών του, όμως το βλέμμα κάνει τη διαφορά. Ο τρόπος που συσχετίζει το παλιό με το καινούργιο. «Μα τι είναι παλιό, και τι καινούργιο, οι πρωτόγονες μάσκες δεν κατοικούν στα πορτρέτα του Πικάσο? Το παλιό, κατοικεί στο καινούργιο, στο σύγχρονο.»*
Ο καλλιτέχνης αυτός, ζωγραφίζει εκ του φυσικού, παρατηρεί το χώρο και τον χρόνο έξω από εκείνον αλλά και μέσα του. Μου μίλησε για τα ταξίδια του, για τα μουσεία και τις εικόνες που κράτησε. Για την ζωή που κουβαλά ρυθμό, συναίσθημα και δράση, παρατήρηση και σιωπή, εξάσκηση και ισορροπία. Ένας ατέρμονος διαλογισμός απέναντι στη ύπαρξη με ασάνες στο λευκό χαρτί. Γιατί χαρτί τον ρώτησα, «γιατί μπορώ να το έχω πάντα μαζί μου, να καταγράφω σαν ημερολόγιο τις στιγμές μου»*. Λευκό χαρτί. «Ηχεί το άσπρο σαν σιωπή, η οποία μπορεί να γίνει αιφνίδια κατανοητή. Είναι μια σιωπή, που δεν είναι νεκρή, αλλά όλο δυνατότητες.» [5].
[1] σελ. 293 Στοχασμοί πάνω στη ζωή μας, σειρά Γ’, Κρισναμούρτι, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα, 1979
[2] σελ. 98 Wassily Kandisky, Για το πνευματικό στην Τέχνη, μτφ. Μηνάς Παράσχης, εκδ. Νεφέλη, Αθήνα 1981
[3] σελ.128, Το σώμα του Τιρθανκάρα, Χρήστος Χρυσόπουλος, εκδ. Νεφέλη, Αθήνα 2014
[4] σελ. 237 Στοχασμοί πάνω στη ζωή μας, σειρά Γ’, Κρισναμούρτι, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα, 1979
[5] σελ. 110 Wassily Kandisky, Για το πνευματικό στην Τέχνη, μτφ. Μηνάς Παράσχης, εκδ. Νεφέλη, Αθήνα 1981
«Ο ήλιος του επιτέθηκε κατά μέτωπο, φωτίζοντας τον.» σελ.137, Antonio Tabucchi, O χρόνος περνάει γρήγορα, μτφ. Ανταίος Χρυσοστομίδης, εκδ.Άγρα, Αθήνα 2009
* Λόγια του καλλιτέχνη, όπως τα σημείωσα, θυμήθηκα, παρέφρασα, Τρίτη 27 Νοεμβρίου 2018, απόγευμα στην έκθεση.
Η επιμέλεια της έκθεσης – καταλόγου έγινε από την Ελισάβετ Πλέσσα.
κείμενο, φώτο: Mαρία Καραχρήστου
Αθήνα, Δεκέμβρης 2018
