Η Αιμιλία Λιόντου είναι νέα Ελληνίδα εικαστικός που ζει μεταξύ Αθήνας και Linz. Η δουλειά της χαρακτηρίζεται από διεπιστημονική έρευνα, γεγονός που της επιτρέπει να χρησιμοποιεί ένα εύρος μέσων στην πρακτική της. Στα έργα της επιλέγει να δημιουργεί καταστάσεις που διερευνούν της ανθρώπινη συμπεριφορά, κινούμενη συχνά μεταξύ πραγματικότητας, τέχνης και καθημερινής ζωής. Είναι απόφοιτη του Εικαστικού Τμήματος της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών στην Αθήνα και του μεταπτυχιακού προγράμματος Time-based Media του Kunstuniversität Linz στο Λιντς της Αυστρίας. Αυτή την περίοδο λαμβάνει μέρος στο πρόγραμμα φιλοξενίας Local Artist Residency του Atelierhaus Salzamt (2020-2022) και είναι Artist Fellow 2020 του προγράμματος Artworks. Το έργο της Utravel έλαβε το βραβείο Arbeiterkammer Kunstpreis 2020. Η δουλειά της έχει παρουσιαστεί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
Η συνέντευξη είναι μέρος της σειράς «Parallel Conjunctions», που διερευνά τις ερευνητικές πρακτικές νέων Ελλήνων καλλιτεχνών και διεξάγεται από τη Βίκυ Τσίρου σε συνεργασία με το Space52.
H δουλειά σου έχει κατά πολύ να κάνει με το ψηφιακό κομμάτι, δημιουργείς όμως και έργα in situ. Ποιο είναι το νήμα που συνδέει όλα αυτά στην εικαστική σου πρακτική;
Γενικότερα η δουλειά μου χαρακτηρίζεται από την χρήση διαφορετικών υλικών και μέσων ανάλογα με τις ανάγκες του εκάστοτε project. Για ‘μένα το πιο σημαντικό κομμάτι –και το έναυσμα– για κάθε έργο είναι η θεματική με την οποία καταπιάνομαι και που κάθε φορά μου υπαγορεύει τον τρόπο με τον οποίο θα δουλέψω. Από την άλλη, το in situ προέκυψε από ένα workshop που έλαβα μέρος. Αυτό που με κέρδισε από την πρώτη στιγμή, είναι ότι ο χώρος και ο τόπος της εγκατάστασης/έργου καθορίζουν την θεματική. Οπότε πάντοτε βλέπω το in situ ως μια «πρόκληση» που έρχεται σε κόντρα με την κύρια καλλιτεχνική μου πρακτική, δίνοντάς μου παράλληλα τη δυνατότητα για περισσότερο πειραματισμό και ελευθερία. Στόχος μου κάθε φορά είναι να δημιουργώ μικρά απροσδόκητα συμβάντα που έρχονται σε ρήξη με την κανονικότητα του αστικού περιβάλλοντος, λαμβάνοντας πάντα υπόψη ότι απευθύνομαι σε ένα διαφορετικό κοινό που δεν είναι εξοικειωμένο με την τέχνη.
Τελευταία όλοι μας επαναξιολογήσαμε την έννοια του προσωπικού χώρου δεδομένης της κατάστασης έκτακτης ανάγκης που βρέθηκε ο πλανήτης. Παρατηρώ πως στη δουλειά σου υπάρχει η διάθεση σύνδεσης του ιδιωτικού με τον δημόσιο χώρο. Πώς προκύπτει;
Για εμένα ο δημόσιος χώρος είναι συνδεδεμένος με την ορατότητα, αλλά ταυτόχρονα και τον έλεγχο/επιτήρηση, ενώ αντίθετα ο ιδιωτικός μοιάζει πιο προστατευμένος και κρυφός. Σε πολλά έργα μου προσπαθώ να φέρω αυτούς τους δύο χώρους σε επικοινωνία (π.χ. στο Rear Window), ενώ άλλες φορές ίσως και να τονίσω αυτό το βλέμμα (the Wunderkammer(a)). Επίσης δεν είναι τυχαίο πως χρησιμοποιώ συχνά παράθυρα ή βιτρίνες σαν διόδους μεταξύ αυτών των 2 χώρων, καθώς και την αντανάκλαση των καθρεπτών ή ακόμα και των οθονών που γυρνάνε πίσω το βλέμμα του θεατή. Αν κάτι άλλαξε τα τελευταία χρόνια με την είσοδο της τεχνολογίας και ίσως έγινε περισσότερο ορατό κατά την διάρκεια της πανδημίας, είναι ότι ουσιαστικά τα όρια μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου χώρου δεν είναι πλέον ευδιάκριτα. Οι έξυπνες ηλεκτρικές συσκευές και τα κινητά είναι εκεί για να μας κάνουν την ζωή ευκολότερη, αλλά την ίδια στιγμή διαχειρίζονται ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα (όπως την κάτοψη του σπιτιού μας) ή ακούνε τις συνομιλίες μας. Το ίδιο ισχύει και με τις «κοινότητες» των κοινωνικών δικτύων. Οπότε, γενικότερα πιστεύω είναι μια εποχή που καλούμαστε να επαναπροσδιορίσουμε την σχέση μας με αυτούς τους χώρους.
Συχνά τα έργα είναι συμμετοχικά, εμπεριέχουν τον θεατή, άλλοτε περισσότερο (U+1F64C (the emoji karaoke)) και άλλοτε λιγότερο ενεργά (The Wunderkammer(a)). Τι ρόλο επιτελεί το κοινό σε αυτά;
Στα έργα μου διερευνώ πώς συγκεκριμένες καταστάσεις περιορισμού, απομόνωσης ή/και παρεμβάσεων αλλάζουν την αντίληψη του (αστικού) χώρου και τις πιθανές επιπτώσεις που αυτό μπορεί να έχει στο άτομο και την προσωπικότητα του. Δεδομένου ότι είμαι εικαστικός, δεν σκοπεύω να βρω λύση σε μία προβληματική, αντιθέτως προτιμώ να παρουσιάζω μια κατάσταση στην οποία άλλοτε εμπλέκω περισσότερο και άλλοτε λιγότερο ενεργά το θεατή. Σε κάποιες περιπτώσεις π.χ. στο The Wunderkammer(a) το έργο «ενεργοποιείται» όταν ο θεατής σταθεί μπροστά από την οθόνη. Ωστόσο, σύντομα κανείς αντιλαμβάνεται πως οι οθόνες δεν λειτουργούν συμβατικά. Από εκεί και έπειτα εξαρτάται από τον ίδιο τον θεατή αν θα δώσει χρόνο να κατανοήσει καλύτερα το έργο και αν θα συνεχίσει αυτή την διαδικασία όταν απομακρυνθεί απ’ αυτό. Γενικότερα με ενδιαφέρει να παίζω με τα όρια μεταξύ φαίνεσθαι και είναι, πραγματικότητας και τέχνης. Κάθε φορά προσπαθώ να πιάνω τους θεατές εξ απροόπτου, καλώντας τους να δώσουν την δική τους ερμηνεία.
Το ταξίδι, η μετακίνηση, τα κοινωνικά δίκτυα και εν γένει το διαδίκτυο είναι κάποιες από τις κύριες θεματικές στα πιο πρόσφατα έργα σου, όπως τα: Traveler 2.0, Fedoras και Utravel. Πώς επιλέγεις να προσεγγίσεις αυτές τις έννοιες;
Η ίδια η χρήση του διαδικτύου εμπεριέχει την έννοια του ταξιδιού και της μετάβασης σε έναν άλλο «τόπο». Δεν είναι τυχαίο ότι στην καθημερινή μας διάδραση με αυτό χρησιμοποιούμε λέξεις όπως σερφάρισμα (surfιng), πλοήγηση (navigation), επίσκεψη (visit), [διαδικτυακός] τόπος [web]site, εξερευνώ (explore) κ.α. Η εισαγωγή του web 2.0 υπήρξε καθοριστική στην μετατροπή της ταξιδιωτικής εμπειρίας σε μια οικονομική, προσβάσιμη, αλλά ταυτόχρονα «custom made» εμπειρίας. Οπότε για εμένα υπήρχε άμεση σχέση μεταξύ του διαδικτύου (που περιλαμβάνει τα κοινωνικά δίκτυα, καθώς και τις ψηφιακές πλατφόρμες, όπως το Airbnb) με τον υπερτουρισμό. Από την άλλη πλευρά, τα τελευταία χρόνια βλέπουμε όλο και πιο έντονα την τεχνολογία να παρουσιάζεται ως η μοναδική λύση για όποιο πρόβλημα προκύπτει. Παίρνοντας αυτό ως αφορμή, ουσιαστικά δημιούργησα μια σειρά έργων που παρουσιάζονται ως λύσεις, αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι και λειτουργούν απλώς συγκαλυπτικά. Κάποιες φορές η προσέγγιση αυτή γίνεται πιο ποιητικά π.χ. στο Traveler 2.0, ενώ κάποιες άλλες χρησιμοποιώ speculative σενάρια και πρακτικές posttruth (Utravel).
Ζεις μεταξύ Linz και Αθήνας. Αναρωτιέμαι πόσο έχει επηρεάσει αυτή η συνθήκη τη δουλειά και τη ζωή σου στην Αυστρία;
Κάθε άνθρωπος φέρει βαθιά μέσα του τον τόπο (ή τους τόπους) όπου μεγάλωσε. Οι υπόλοιποι τόποι που θα επισκεφθούμε κατά την διάρκεια της ζωής μας, ναι μεν, συνεχίζουν να διαμορφώνουν και να επηρεάζουν τον χαρακτήρα μας, αλλά είναι πάντοτε αυτός ο πρώτος τόπος που μας καθορίζει: τον κουβαλάμε μέσα μας και τον έχουμε πάντα ως αφετηρία. Προσωπικά, αρκετά νωρίς αισθάνθηκα την ανάγκη να βγω εκτός Ελλάδας. Ειδικότερα, ούσα καλλιτέχνις, ήταν απαραίτητο για εμένα να έρθω σε άμεση επαφή και να κατανοήσω τις διαφορετικές καλλιτεχνικές πρακτικές και γενικότερα μια διαφορετική αντίληψη περί τέχνης που υπάρχει στο εξωτερικό. Ίσως να φταίει κι αυτή η πεποίθηση που έχουμε στην Ελλάδα, όντες στην περιφέρεια, ότι υπολειπόμαστε σε κάτι. Οπότε θεωρώ απόλυτα λογικό αυτή η συνθήκη της «μετακίνησης» αφενός να με επηρεάζει, αφετέρου να είναι μέρος της δουλειάς μου. Από την άλλη, η παραμονή μου στο εξωτερικό και η επαφή μου με την καλλιτεχνική πραγματικότητα εδώ με βοήθησε να μην φοβάμαι να χρησιμοποιήσω στοιχεία όπως το χιούμορ ή η ειρωνεία στην δουλειά μου. Παράλληλα, μου έδωσε το θάρρος να έχω περισσότερες απαιτήσεις ως επαγγελματίας και ειδικά ως γυναίκα καλλιτέχνιδα.
Τι να περιμένουμε από εσένα στο άμεσο μέλλον;
Για να είμαι ειλικρινής σχεδόν δεν ξέρω τι να απαντήσω σε αυτή την ερώτηση! Η πανδημία έχει επηρεάσει την δυνατότητα μας να προγραμματίζουμε σε τέτοιο βαθμό που πλέον σκεφτόμαστε διπλά πριν ανακοινώσουμε κάτι. Ωστόσο, αν δεν αλλάξει κάτι μέχρι τότε, συμμετέχω σε κάποιες εκθέσεις, εδώ, στο Linz, που λόγω της πανδημίας μεταφέρθηκαν για τον Ιούνιο. Συγκεκριμένα, θα λάβω μέρος στο LINZ FMR 21, μια τοπική Μπιενάλε που συνδέει τον ψηφιακό με τον δημόσιο χώρο, στην ομαδική έκθεση 20202022, οπού συμμετέχουμε όλοι οι Local Artists Residents του Atelierhaus Salzamt και στην έκθεση BestOff 2020 που διοργανώνει κάθε χρόνο το Πανεπιστήμιο Καλών Τεχνών του Λιντς (Kunstuniversitat Linz) με έργα φοιτητών και αποφοίτων του αντίστοιχου ακαδημαϊκού έτους. Επίσης συζητάω για ακόμα 1-2 εκθέσεις τον Ιούλιο. Φαίνεται ότι το καλοκαίρι μου θα είναι γεμάτο! Αν αλλάξει κάτι θα σας ενημερώσω!
Contact
http://www.aimilialiontou.com
insta: @aimilialiontou
Η Βίκυ Τσίρου είναι επιμελήτρια, συντάκτρια τέχνης και συνεργάτιδα της K-Gold Temporary Gallery, με έδρα την Αθήνα. Έχοντας πραγματοποιήσει σπουδές στην ιστορία της τέχνης και την επιμέλεια εκθέσεων, έχει εργαστεί στο παρελθόν ως βοηθός επιμελητή, πολιτιστική διαμεσολαβήτρια και συντονίστρια παραγωγής σε μεγάλους πολιτιστικούς οργανισμούς σε Ελλάδα και Ιταλία. Η έρευνά της επικεντρώνεται σε συμμετοχικές μορφές τέχνης που προωθούν τη συμπερίληψη και την προσβασιμότητα στη σύγχρονη τέχνη, καθώς και στο πως αυτή μπορεί να εισαχθεί στη δημόσια σφαίρα μέσα από δυναμικές μορφές επικοινωνίας.
Aimilia Liontou is a young Greek artist based between Athens and Linz. Her works are guided by interdisciplinary research, which enables her to use a range of tools in her practice. In her work, she chooses to create situations that explore human behavior, as it traverses realities, art, and everyday life. She is a graduate of the Department of Fine Arts of the Athens School of Fine Arts and the Time-based Media program of the Kunstuniversität Linz in Leeds, Austria. She is currently participating in the Local Artist Residency program of Atelierhaus Salzamt (2020-2022) and is an Artist Fellow 2020 of the Artworks program.
The interview is part of the series, ‘Parallel Conjunctions’, exploring the research-based practices of young Greek artists conducted by Vicky Tsirou for space52.
Your practice is heavily centered on digital formats while you also create a lot of in-situ projects. What is the thread that connects these two realms in your artistic practice?
My practice uses a variety of materials and mediums that respond to the needs and conditions of a given project. The most important element and the trigger behind each work is my current thematic focus, which dictates the format I will work in. My in-situ projects were actually first prompted by a workshop I took part in. What immediately won me over about in-situ projects, is how the environment and spatial surrounds of the installation determine the content of the work. I always see in situ as a “challenge” that goes against my main artistic practice and simultaneously offers me more experimentation and freedom. The goal is to create small and unexpected events that break the regularity of urban environments while keeping in mind that I am addressing a different audience that is unfamiliar with art.
Recently we have all re-evaluated the concept of personal space given the state of emergency engulfing the planet. I noticed that in your work you tend to interconnect private and public space. How does this come about?
For me, public space is connected to visibility, and at the same time control/surveillance, while on the other hand, private space seems more protected and hidden. In many of my works I try to bring these two spaces into communication (e.g. in the Rear Window), and other times I may even emphasize these gazes (the Wunderkammer (a)). It is no coincidence that I often use windows and shop windows as passages between these two spaces, as well as a mirror’s reflection or even screens that return the viewer’s gaze. If anything has changed in recent years with the advent of technology, and perhaps even more so now during the pandemic, is that virtually all boundaries between private and public space have become blurred. Smart appliances and cell phones are there to make our lives easier, yet, at the same time, they manage sensitive personal data (such as the floor plan of our home) or even listen in to our conversations. The same goes for our “communities” on social media platforms. So, generally speaking, I think it is a time when we redefine our relationship with these spaces.
Your works also invoke participatory activities involving the viewer, sometimes more (U+1F64C (the emoji karaoke)) and sometimes less (The Wunderkammer (a)). What role does the public play in them?
In my practice, I explore how specific situations of restriction, isolation, and/or interventions, change our perception of (urban) space and the possible effects this may have on the individual and their personality. As an artist, I do not intend to find a solution to a problem, on the contrary, I prefer to present a situation in which sometimes I involve the viewer more and sometimes less. For example, in my work ‘The Wunderkammer (a)’, the play is “activated” as soon as the viewer stands in front of the screen. However, participants soon realize that the screens do not work conventionally. From this point on, it depends whether viewers will devote time to better understand the work and continue developing this thought process once they move away from it. I am interested in playing with the boundaries between what seems/ is and between reality/art. Each time, I try to attempt to catch viewers by surprise, inviting them to make up their own minds.
Travel, mobility, social media, and the internet in general are some of the main themes in your most recent projects, such as: Traveler 2.0, Fedoras, and Utravel. In what ways do you approach these concepts?
The very use of the internet embodies the concept of travel and going to another “place”. If you notice, even in our daily interactions we use words such as surfing, navigation, visit, [web] site, explore, etc. The introduction of web 2.0 has been crucial in transforming travel into an economical, accessible, yet custom-made experience. So, for me, there is a direct link between the internet (which includes social networks as well as digital platforms like Airbnb) and hypertext tourism. On the other hand, in recent years, we all the more frequently see technology being presented as the singular solution to every problem that arises. With this in mind, I have essentially created a series of works that are presented as solutions, but in reality are not and operate merely covertly. Sometimes this approach becomes more poetic e.g. in Traveler 2.0, while some others use speculative scripts and post-truth practices (Utravel).
You live between Linz and Athens. I wonder, how much has this condition affected your work and life in Austria?
Every person carries deep inside of them the place (or places) they grew up. The rest of the places we will visit during our lifetime, yes, continue to shape and influence our character, but it is always the first place that defines us: we carry it within us and it always serves as a starting point. Personally, I felt the need to leave Greece quite early on. As an artist, it was necessary for me to come in direct contact with the different artistic practices and views of art that exist abroad. This may also be due to a common belief we have in Greece, being in the periphery, that we are lagging behind somehow. So I think it makes perfect sense that this condition of movement affects me, while also being part of my work. By staying abroad and coming in contact with this artistic reality I have also been able to overcome the apprehensions I had over using various elements of humor or irony in my work. It also gave me the courage to set higher standards as a professional and especially as a female artist.
What can we expect from you in the near future?
To be honest, I almost don’t know how to answer! The pandemic has affected our ability to plan to such an extent that we now have to think twice before announcing anything. However, if nothing changes by then, I will be participating in a couple of exhibitions here in Linz, which due to the pandemic have been moved to June. I will be taking part in LINZ FMR 21, a local Biennale that connects digital and public spaces, in the group exhibition, 20202022, with participants from the Local Artists Residents of Atelierhaus Salzamt, and in the exhibition, Best Off 2020, organized each year the University of Fine Arts of Leeds (Kunstuniversitat Linz) with works by students and graduates of the respective academic year. I am also discussing another 1-2 exhibitions in July. It seems that my summer will be full! If anything changes I will let you know!
Contact
http://www.aimilialiontou.com
insta: @aimilialiontou
Vicky Tsirou is an Athens based curator, arts writer, and collaborator at K-Gold Temporary Gallery. With a background in Art History and curatorial studies, she has gained hands-on experience working in major cultural organizations, between Greece and Italy as a curatorial assistant, cultural mediator, and production coordinator. Her research focuses on participatory art formats that foster inclusivity and accessibility in contemporary art, as well as on how evocative artistic forms of communication can infiltrate the public sphere.
