Η Μαρία Ξυπολοπούλου συναντά τον Arnaud Adami στην γκαλερί Valérie Delaunay στο Παρίσι.
Η ζωγραφική του Arnaud Adami αποτελεί ένα φόρο τιμής στο « σύγχρονο προλεταριάτο » όπως ο ίδιος αναφέρει χαρακτηριστικά μιλώντας για όσους απεικονίζει στα πορτρέτα που φιλοτεχνεί τα τελευταία δύο χρόνια. Ξεκίνησε να ζωγραφίζει όταν κατάλαβε πως η τέχνη είναι ο δρόμος που επιθυμεί πραγματικά να ακολουθήσει επαγγελματικά, αφήνοντας το χώρο της βιομηχανίας όπου δραστηριοποιούταν και ο ίδιος ως εργάτης πριν μερικά χρόνια. Έκτοτε ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Bourges (l’Ecole Nationale Supérieure d’Art de Bourges, 2019) και σήμερα συνεχίζει την εικαστική του εκπαίδευση στην Ανώτατη Σχολή Καλών του Παρισιού (l’Ecole Nationale Supérieure des Beaux–Arts de Paris, atelier Nina Childress).
Η δουλειά του έχει διακριθεί και βραβευτεί σε διαγωνισμούς. Ενδεικτικά το 2020 κέρδισε το βραβείο Bertrand de Demanldox–Dedons που του απονεμήθηκε από τους Φίλους της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών Παρισιού, καθώς και το Novembre à Vitry 2020. Βρέθηκε επίσης ανάμεσα στους τελικούς υποψήφιους του βραβείου Carré sur Seine. Αυτή την περίοδο παρουσιάζει την πρώτη του ατομική έκθεση στην γκαλερί Valérie Delaunay (Paris, France) και προετοιμάζεται για την focus ενότητα στην παραστατική ζωγραφική της διεθνούς φουάρ Art Paris 2021στην οποία επιλέχθηκε να συμμετέχει από τον Hervé Mikaeloff.
Τα τελευταία χρόνια (2019-2021) οι διανομείς και οι συνθήκες εργασίας τους απασχολούν όλο και περισσότερο τα έργα σου. Τι τράβηξε το ενδιαφέρον σου σε αυτό το θέμα;
Η ζωγραφική μπήκε στη ζωή μου αρχικά ως μια δραστηριότητα παράλληλα με τις επαγγελματικές μου υποχρεώσεις στο εργοστάσιο. Βρέθηκα για ένα σημαντικό διάστημα των μετέπειτα σχολικών χρόνων να ανήκω και εγώ σε αυτό το εργασιακό περιβάλλον. Η δική μου εμπειρία ως διανομέας πακέτων με οδήγησε να αναζητήσω τα πρώτα μου μοντέλα για ζωγραφικές δοκιμές ανάμεσα στους συναδέλφους μου. Ξεκίνησα ουσιαστικά από αυτό που γνώριζα καλύτερα. Μέσα από την ζωγραφική θέλω να μιλήσω για τους άλλους, να γνωρίσω χάρη σε αυτή τις εμπειρίες και τις ιστορίες τους. Όσο εργαζόμουν στην βιομηχανία, η τέχνη λειτουργούσε ως καταφύγιο από την ρουτίνα της καθημερινότητας. Με βοηθούσε να ξεφεύγω, να σκέφτομαι, ακόμη και να σχεδιάζω τα επόμενα έργα μου. Όταν πλέον βρέθηκα να σπουδάζω στην Σχολή Καλών Τεχνών της πόλης μου (Ecole Nationale Supérieure d’Art de Bourges),γινόταν παραδόξως το αντίστροφο : έπιανα συχνά τον εαυτό μου να σκέφτεται τη ζωή στην βιομηχανία, τους συναδέλφους και φίλους που είχα δημιουργήσει εκεί. Στην αρχή βρισκόμουν λοιπόν στο μεταίχμιο δύο διαφορετικών κόσμων. Δεν ένιωσα ποτέ αρνητικά συναισθήματα για τον επαγγελματικό χώρο όπου ανήκα και η επιλογή του συγκεκριμένου θέματος δεν έγινε σε καμία περίπτωση με σκοπό να καταγγείλω τις συνθήκες εργασίας ή τις δυσκολίες. Η πρόθεσή μου είναι να αποδώσω μέσω της τέχνης μου ένα φόρο τιμής. Κοιτάζοντας τους διανομείς με τα δικά μου μάτια ως συνάδελφός τους, σκέφτηκα ότι θα ήθελα να τους δώσω μια μεγαλύτερη ορατότητα, να στρέψω και το βλέμμα του θεατή προς αυτούς που είναι καλλιτεχνικά αλλά και κοινωνικά αόρατοι.
Άρα παράλληλα με τις σπουδές σου, συνεργαζόσουν και με διάφορες βιομηχανίες. Πόσο εύκολο ήταν να αποφασίσεις να στραφείς οριστικά επαγγελματικά προς την τέχνη;
Χωρίς την στήριξη των γονιών μου ενδεχομένως να μην είχα καταφέρει να έχω την ίδια εξέλιξη καλλιτεχνικά που έχω σήμερα. Το γεγονός ότι πίστεψαν σε εμένα και στις δυνατότητές μου και στήριξαν τις επιλογές που έκανα με οδήγησε να μην σταματήσω να παλεύω για το δρόμο της τέχνης. Η ζωγραφική είναι πολύ σημαντική για τη ζωή μου και αυτό το κατάλαβα έχοντας ήδη ξεκινήσει να βιοπορίζομαι στο χώρο της βιοτεχνίας και των διανομών. Από εκείνη τη στιγμή που αντιλήφθηκα ότι θέλω να ακολουθήσω και ένα πιο δημιουργικό δρόμο, έθεσα ως στόχο να εξελιχθώ στον τομέα αυτό. Και οι δύο σχολές καλών τεχνών μου προσέφεραν σημαντικά εφόδια. Όταν ζωγραφίζω, το θέμα αποτελεί απλώς μια πρόφαση για να ξεκινήσω να δουλεύω. Δεν με ενδιαφέρει να απεικονίσω πιστά την πραγματικότητα. Ο κόσμος της ζωγραφικής για εμένα είναι το χρώμα, η δουλειά του χρώματος, η εξερεύνηση των πλαστικών δυνατοτήτων του στον καμβά.
Η πρώτη σειρά έργων αφιερωμένη στους διανομείς δείχνει από μια ταπεινή προτροπή έως μια φιλόδοξη μεγέθυνση αυτών που είναι κοινωνικά αόρατοι.Αυτό το στοιχείο είναι η μεγαλύτερη καινοτομία της δουλειάς σου. Ποιος πιστεύεις ότι είναι ο λόγος για το « οπτικό κενό » που διαπιστώνεται μέχρι τώρα στην ζωγραφική αναπαράσταση των εργαζομένων – εργατών σε συγκεκριμένους τομείς ;
Πιστεύω ότι ο κάθε καλλιτέχνης επηρεάζεται από το περιβάλλον στο οποίο ανήκει. Το γεγονός ότι πολλοί καλλιτέχνες προέρχονται από χώρους που δεν σχετίζονται με τους εργάτες, τις βιομηχανίες, ή μικρά αστικά επαγγέλματα όπως εγώ, δεν θα μπορούσαν συνεπώς να έχουν τα ίδια ερεθίσματα ή το ίδιο εικαστικό ενδιαφέρον για το συγκεκριμένο θέμα. Ως καλλιτέχνης ξεκίνησα αναζητώντας τη δική μου αλήθεια και αυτήν εκφράζω και στον καμβά. Δεν σκέφτηκα ποτέ ποιο θέμα θα μπορούσε να ελκύσει περισσότερο εμπορικά ή με κριτήριο την πρωτοτυπία του. Αυτό που βλέπουν οι θεατές στον καμβά είναι το περιβάλλον από το οποίο έχω προέρθει. Ίσως πράγματι να απουσιάζει ως θεματική από την σύγχρονη ζωγραφική. Εάν όμως ψάξουμε στην ιστορία της τέχνης θα εντοπίσουμε πολλά παραδείγματα από τον 19ο και τον 20ο αιώνα με έργα στα οποία οι καλλιτέχνες απεικονίζουν τους εργάτες ή τις συνθήκες εργασίας στις βιομηχανίες ή και ακόμα σε άλλους εργασιακούς χώρους. Για εμένα οι διανομείς – η πρώτη μεγάλη σειρά που ξεκίνησα – είναι οι σύγχρονοι προλετάριοι. Ωστόσο, για εμένα υπάρχει και ένα ζωγραφικό ενδιαφέρον στη συγκεκριμένη θεματολογία. Τα χρώματα των στολών ή του περιβάλλοντος τους αποτελούν μια ζωγραφική πρόκληση για την παλέτα μου.
Μέχρι στιγμής οι γυναικείες φιγούρες απουσιάζουν από τη δουλειά σου.
Δεν πρόκειται για μια συνειδητή επιλογή. Στον δικό μου εργασιακό χώρο όπου δουλεύαμε νυχτερινές ώρες και με ιδιαίτερα βαριά φορτία δεν υπήρχαν γυναίκες. Γνωρίζω ότι οι ίδιοι οι υπεύθυνοι δεν ήθελαν να προσλάβουν γυναίκες. Τα έργα λοιπόν απεικονίζουν και ένα μέρος της πραγματικότητας που είναι ο αποκλεισμός των γυναικών από ορισμένα επαγγέλματα λόγω στερεοτυπικών αντιλήψεων που διατηρούνται σε πολλούς χώρους μέχρι και σήμερα. Δεν αποκλείω να εντάξω γυναικείες φιγούρες στα επόμενα έργα μου.
Συχνά κάποια επαγγέλματα αντιμετωπίζουν τον κοινωνικό ρατσισμό ή όπως προανέφερες διατηρούν σεξιστικές αντιλήψεις στους κόλπους τους. Πιστεύεις πως μέσα από την καλλιτεχνική πρακτική μπορεί να υπάρξει αλλαγή των συνειδήσεων; Είναι αυτός ο κοινωνικός ρόλος του καλλιτέχνη;
Αντιμετωπίζω τον εαυτό μου ως δημιουργό εικόνων και καλλιτέχνη. Αντιλαμβάνομαι ότι πρόκειται για εικόνες που δεν συναντάμε συχνά στην σύγχρονη ζωγραφική, όμως δεν είμαι σε θέση να μπορώ να γνωρίζω εάν έχουν την δύναμη να ταρακουνήσουν τις συνειδήσεις των θεατών. Δεν επιδιώκω να δημιουργήσω οπτικά μανιφέστα. Με ενδιαφέρει όμως να προτείνω ένα διαφορετικό βλέμμα, να δώσω ορατότητα σε κάτι που αγνοεί ο θεατής. Ο θεατής που θα έρθει στην γκαλερί ξέρω σίγουρα ότι θα δει αυτή την εικόνα, δεν μπορώ να γνωρίζω όμως εάν θα φύγει με άλλη οπτική των πραγμάτων. Στο στάδιο που βρίσκομαι θεωρώ ότι θα υπερεκτιμούσα τις δυνάμεις μου πιστεύοντας πως βλέποντας κοινωνικές εικόνες κάποιος μπορεί να αποκτήσει και ένα κοινωνικό βλέμμα.
Τεχνικά πολλά από τα πορτρέτα σου είναι κοντά στην φωτογραφία. Επέλεξες ωστόσο να ασχοληθείς αποκλειστικά με την ζωγραφική.
Πράγματι υπάρχει μια διάθεση να πλησιάσω μέσω της ζωγραφικής στις ποιότητες της φωτογραφικής εικόνας χωρίς όμως να επιθυμώ να έχω ένα φωτορεαλιστικό αποτέλεσμα. Η κατανόηση του έργου από τον πιο απλό και μη εξειδικευμένο καλλιτεχνικά θεατή είναι ο στόχος της δουλειάς μου. Οι φωτογραφίες αποτελούν ένα σημαντικό μέρος της εικαστικής μου μελέτης και της καλλιτεχνικής διαδικασίας που ακολουθώ για την δημιουργία ενός έργου. Κανένα έργο όμως δεν προέρχεται από την πιστή αντιγραφή μιας φωτογραφίας. Υπάρχει προσωπική δουλειά στην σύνθεση της τελικής εικόνας.
Η θέσης της παραστατικής ζωγραφικής στη σύγχρονη τέχνη παραμένει ακόμη στο επίκεντρο των συζητήσεων.
Η παραστατική ζωγραφική επιστρέφει δυναμικά παρά τις επιθέσεις που είχε δεχτεί τα προηγούμενα χρόνια. Για εμένα είναι ένα είδος που απαιτεί μια τεχνογνωσία. Από την άλλη η εννοιολογική τέχνη που κέρδισε έδαφος σε πολλούς εμπορικούς εκθεσιακούς χώρους προαπαιτεί ακόμη και θεωρητικές γνώσεις από την πλευρά των θεατών για να κατανοήσουν τα έργα. Με ενδιαφέρει μέσα από την τέχνη να απευθυνθώ σε ένα μη εκπαιδευμένο καλλιτεχνικά κοινό χρησιμοποιώντας μια απλή εικαστική γλώσσα. Πιστεύω ότι αυτού του είδους οι θεατές φοβούνται λιγότερο τη ζωγραφική, είναι πιο εξοικειωμένοι με τις εικόνες και η επικοινωνία μου ως καλλιτέχνης μαζί τους μπορεί να επιτευχθεί έτσι ευκολότερα. Σήμερα οι διαχωρισμοί μεταξύ παραστατικού, αφηρημένου και εννοιολογικού έχουν αρχίσει να ξεπερνούνται από τους επιμελητές εκθέσεων. Παρατηρούμε ότι συχνά ένα παραστατικό ζωγραφικό έργο μπορεί να βρει τη θέση του κοντά σ ’ένα εννοιολογικό έργο σε μια έκθεση. Αυτό βέβαια συνδέεται και με το γεγονός ότι οι σύγχρονοι ζωγράφοι αρχίζουν και ξεφεύγουν θεματολογικά από την ιδέα της αναπαράστασης του ωραίου.
Θεματικά συνεχίζεις με μια άλλη κατηγορία επαγγελμάτων. Πώς σκέφτεσαι να εξελίξεις τη νέα αυτή σειρά;
Η δεύτερη σειρά μου προέρχεται από μια φωτογραφική καταγραφή που έκανα στους χώρους των σφαγείων. Κάθε εργασιακός χώρος που επισκέπτομαι είναι μια μοναδική πηγή εικόνων. Η πρόσβαση σε αυτούς δεν είναι πάντα εύκολη ούτε η καταγραφή των εργαζομένων. Είναι όμως χώροι πλούσιοι σε ζωή και σε φόρμες με εικαστικό ενδιαφέρον, περισσότερο από ότι ένα γραφείο με υπαλλήλους. Η συγκεκριμένη ενότητα έργων ξεκίνησε με αφορμή το ενδιαφέρον μου για την παρατήρηση της εξέλιξης των αναπαραστάσεων του κρέατος ιστορικά στην τέχνη. Ο Rembrandt και ο Bacon είναι δύο από τις πιο γνωστές περιπτώσεις ζωγράφων που έχουν ασχοληθεί με αυτό αλλά υπάρχουν και πολλές άλλες.
Πώς έχουν αντιμετωπίσει τα ίδια τα μοντέλα των έργων σου την ορατότητα που τους δίνεται μέσω της τέχνης;
Όταν απευθύνθηκα στους πρώην συναδέλφους μου για να τους ρωτήσω εάν θα ήθελαν να ποζάρουν για τα πρώτα πορτρέτα που δημιούργησα ως φοιτητής καλών τεχνών, ανταποκρίθηκαν με ιδιαίτερη χαρά. Μάλιστα δεν θα ξεχάσω την περίπτωση ενός που η αντίδρασή του ήταν απρόσμενα χαρούμενη, ο αυθορμητισμός του δεν τον άφηνε να ποζάρει ανέκφραστος μπροστά στον φακό, ένα στοιχείο που χρειάστηκε μετά να δουλέψω στον καμβά. Η περηφάνεια τους όταν ποζάρουν και η χαρά τους όταν τα έργα αυτά μοιράζονται με ένα φιλότεχνο κοινό είναι μια συνθήκη που με ικανοποιεί, αισθάνομαι ότι έχει επιτευχθεί ένας από τους στόχους μου : να φέρω λίγο πιο κοντά, τουλάχιστον οπτικά, δύο διαφορετικούς κόσμους.
Χαρακτηριστικό στοιχείο της νέας αυτής σειράς είναι η κάλυψη του προσώπου των απεικονιζόμενων μέσω του χρώματος.
Το στοιχείο αυτό που πλησιάζει ελαφρώς στην αφαίρεση εντάχθηκε στη δουλειά μου πρόσφατα με σκοπό να ενισχύσω την ανωνυμία όσων απεικονίζω. Κινούμαι σε μια κατεύθυνση που με ενδιαφέρει να μιλήσω για τον άνθρωπο ανεξάρτητα από κάθε άλλο διαφοροποιητικό χαρακτηριστικό (φύλο, εθνικότητα, ψυχική διάθεση). Μέσα από αυτές τις δοκιμές όπου το πρόσωπο αφαιρείται σταδιακά από τα πορτρέτα, περνάω σ ‘ένα άλλο στάδιο όπου προσπαθώ να θέσω ερωτήματα πιο εννοιολογικά για την ταυτότητα αυτών των ανθρώπων που εργάζονται σ’ ένα χώρο όπου η στολή τους αποτελεί και ορόσημο για την κοινωνική τους θέση.
Περισσότερες πληροφορίες για τον Arnaud Adami: http://arnaudadami.fr/
